کاشیکاری یادآور آرامش

ایرانیان از دیر باز به خاندان عصمت و طهارت ارادت داشته و دارند.
اکثر مردم این سرزمین ،شیعه هستند و به اماکن مذهبی ازقبیل امامزاده ها و مساجد زیاد مراجعه می کنند.
در فضای ملکوتی این اماکن مقدس،حسی آرامشبخش به انسان دست می دهد.
یکی از اجزای لاینفک این مکان ها کاشیکاری های بسیار زیبا است .
رنگها و نقوشی بسیار زیبا و روح نواز همراه باعباراتی مقدس که باخطوط زیبای ایرانی و اسلامی مزین شده اند.
در سالیان گذشته درهمه جاحتی خانه ها و اماکن عمومی میتوانستیم جلوه هایی از این هنر اصیل را ببینیم.
ولی اکنون نام این هنر به جایگاههای مذهبی محدود گشته است.
دراین مقاله باعنوان کاشیکاری یادآور آرامش بیشتر با این هنر آشنا می شویم.

کاشی چیست؟

به قطعه سنگی مصنوعی که برای تزئینات داخل و خارج ساختمان (بویژه در اماکن مذهبی) و همچنین برای بهداشت و عایق رطوبت به کار می‌رود کاشی می گویند. اندازه طول و عرض آن مختلف بوده و ضخامت آن چند میلی‌متر است. یک روی آن دارای سطحی شیشه‌ای بوده و کاملاًّ صاف و صیقلی می‌باشد.

واژه کاشی از نام شهر کاشان اقتباس شده که از اوایل دوران اسلامی به عنوان مرکز صنعت سفال‌سازی و کاشیکاری مشهور بوده است.

روش ساخت کاشی

1. در ابتدای کار مصالح کاشیکاری و ساخت کاشی را انتخاب و آماده می نمایند.

   این مواد عبارتند از خاک رس که باید مواد زایدآن را جدا و شستشو دهند.

2. در مرحله بعد خاک با آب مخلوط و گل درست می شود.

   هنگام مخلوط شدن آب با خاک باید تمام ذرات خاک رس در مجاورت آب قرار گرفته تا قابلیت شکل گیری داشته باشد.

   برای جلوگیری از تغییرحجم و پیچیدن قطعه در هنگام پختن مقداری سنگ چخماق آسیاب شده به آن اضافه می‌کنند.

3. مرحله سوم شکل دادن است. شکل دادن اغلب به وسیله فشار و پرس صورت می‌گیرد.

4. پس از شکل دادن گل باید آن را خشک کنند.

   اگر قطعه به خوبی خشک نشود یابه سرعت خشک شود ترک می‌خورد یا می‌پیچد یا تغییر حجم می‌دهد.

   برای خشک کردن قطعات مرغوب از تونل هوای گرم استفاده می‌نمایند.

5. در این مرحله کاشی در دو نوبت پخته می‌شود.

6. لعاب دادن روی کاشی: پس از مرحله اول پخت قطعه را از کوره خارج می نمایندو روی آن لعاب می‌پاشند.

   اگر کاشی گل دار باشد قبل از لعاب پاشیدن گل‌های مخصوص که از جنس لعاب بوده برسطح قطعه چسبانده روی آن لعاب می‌پاشند.

7. قطعات لعاب کاری شده رادوباره به کوره می‌برند و مرحله دوم پخت را انجام می‌دهند.

   لعاب روی سفال در اثر حرارت جاری شده و توی سوراخ‌های قطعه سفالی نفوذ کرده و با آن یکپارچه می‌شود.

8. سپس کاشی‌ها درجه بندی می‌شوند و بعد از بسته‌بندی به بازار عرضه می‌شوند .

انواع کاشیهای تزیینی

کاشیکاری به صورت هنر تزئینی در کشورهای اسلامی به اوج شکوفایی خود رسید و یکی از ویژگی‌های برجسته معماری اسلامی به‌شمار می‌رود کاشی‌های که برای تزئین عمارات به کار می‌رود به شرح زیر هستند:

1. کاشی معرق: با تلفیق تکه‌های کوچک گوناگون ساخته می‌شود که به اساس طرح اصل یکایک تراشیده می‌شود و در جای معین آن نصب می‌گردد.

2. کاشی معقلی: دارای طرح‌های هندسی است و از تلفیق اشکال هندسی ساخته می‌شود.

3. کاشی مشبک: که به عنوان پنجره استفاده می شوند.

4. کاشی گره: براساس خطوط هندسی ساخته می شود.

5. کاشی خشتی (هفت رنگ): از تلفیق خشت‌های ظریف لعاب دار که هریک از آن‌ها بخشی از طرح کلی را در بر دارد ساخته می‌شوند.